De financiële crisis van 2008 was vooral een bankencrisis waarvan de impact tot op vandaag wordt gevoeld. Verschillende cruciale elementen die deze grote bankenproblematiek hebben veroorzaakt, zijn echter nog steeds niet weggenomen.
De bekende ex-hoogleraar Jean-Pierre Chevallier maakt op zijn blog chevallier.biz regelmatig een round up van de Europese grootbankensituatie. Net als Chevallier gaan de meeste waarnemers uit van 1 € eigen vermogen tegenover 10 € vreemd vermogen als minimale veiligheidsnorm voor een bankbalans. Uit onderstaande grafiek blijkt echter dat geen enkele grote Europese speler nog maar in de buurt komt van die verhouding (de groene lijn).
Zo zou het verlies van een schamele 3% van het balanstotaal het eigen vermogen van de Franse bankreus Société Générale volledig wegvegen. Over de zeer hachelijke situatie van Deutsche Bank hebben we het recent nog gehad. Er zijn zelfs experts (lees hier en hier) die menen dat het eigen vermogen van een privé-bank tussen de 20 en 30% van haar activa zou moeten bedragen !
Het is een feit dat de Europese financiële sector beter gekapitaliseerd is dan in 2008, maar nog lang niet in die mate dat we op twee oren kunnen slapen. De bekende hoofdeconoom van de Amerikaanse bank Citigroup, Willem Buiter, schat het vermogenstekort van de Europese banksector op 1.000 à 3.000 miljard €.
Waarom is het voor Europese banken moeilijk om nieuw eigen vermogen aan te trekken ? Financiële instellingen geven er sowieso de voorkeur aan zoveel mogelijk van hun kredietverlening met vreemd vermogen te financieren omdat de rente op een lening aftrekbaar is voor de vennootschapsbelasting. De aandeelhouder van de bank, die in dat geval zijn kapitaal niet hoeft aan te spreken, zal in die situatie een hoger rendement realiseren. Welke investeerder wil bovendien geld steken in aandelen van banken die vermoedelijk insolvabel zijn ? De spectaculaire terugval van de Europese bankaandelen (zie grafiek hieronder) spreekt in deze dan ook boekdelen.
Zoals Geert Noels van Econopolis reeds meermaals gesuggereerd heeft, dienen banken te worden behandeld als kerncentrales. De hele samenleving, behalve de aandeelhouders en de bankiers, heeft belang bij hogere kapitaalbuffers.
Niet alleen de onderkapitalisatie is een probleem. Verschillende specialisten maken zich ook zorgen over de kwaliteit van de uitstaande leningen op de Europese bankbalansen. Martin Armstrong : "Als de uitstaande leningen op marktwaarde zouden worden gewaardeerd, zou blijken dat het Europese banksysteem zo goed als insolvabel is".
Heel veel banken hebben nog een pak slechte kredieten op de balans staan. Zo heeft de Europese bankensector een bedrag van 9.000 miljard € uitgeleend aan de opkomende landen. Grondstoffen zijn voor deze naties een onmisbare bron van inkomsten. Voornoemde schuldenlast en de ineengezakte grondstoffenprijzen, samen met de sterk teruggevallen wereldhandel (groeivertraging China), maken dat die leningen een bijkomend risico vormen voor de Europese banken (lees ook hier en hier).
Typevoorbeeld van hetgeen zich afspeelt in Europa zijn de problemen van de slechte leningen ter waarde van 330 miljard € (17% van het Italiaans BBP) op de balansen van de Italiaanse banken.
Een ander gegeven dat een grote rol heeft gespeeld in de bankencrisis van 2008, is het feit dat de systeembanken te groot waren ten opzichte van hun respectievelijke economieën. Hoe is het daarmee gesteld ? Volgens een rapport van de Financial Stability Board zat er in 1990 een bedrag gelijk aan 16% van het wereld BBP op de balansen van de 10 grootste banken. In 2008 was dat gegroeid tot 40%. Momenteel bedraagt dit toch nog 26.000 miljard dollar of 35% van het globale BBP. Het 'too big to fail' - probleem is dus nog niet van de baan, ook niet in Europa.
Er zijn nog redenen om zeer bezorgd te zijn over de gezondheidstoestand van de Europese financiële sector. Zo doet de sterk gedaalde rente de rentemarge van de banken - en dus de basis van hun verdienmodel - inkrimpen. De turbulentie op de financiële markten blijft aanhouden, banken verdoezelen cijfers en veel wordt verstopt in allerlei derivatenconstructies.
Einde 2014 meende het Internationaal Monetair Fonds dat het totale bedrag van ongunstige kredieten in Europa zo'n 1.000 miljard € bedroeg. Anderen denken dat het gaat om 3.000 miljard €. De ervaren specialist Diederik Schmull sluit niet uit dat het Europese bankwezen in totaal zo'n 5.000 miljard € zou moeten afschrijven, gelijk aan 1/3 van het Europese BBP...
Anders dan in Europa, heeft men in de Verenigde Staten simultaan de financiële sector gesaneerd en geherkapitaliseerd. In Amerika is het ook gebruikelijk dat bedrijven zich financieren via uitgifte van aandelen en obligaties. In Europa gebeurt dit voornamelijk door bankfinanciering, hetgeen de Europese banken kwetsbaarder maakt.
Als men alle voorgaande gegevens op een rijtje zet, kan men moeilijk anders dan tot de conclusie komen dat een nieuwe Europese bankencrisis onvermijdelijk is. Alleen de timing daarvan is niet te voorspellen.
Vond je dit een interessant stuk ? Hou je dan niet tegen om het te delen. Alvast dank !
Niet alleen de onderkapitalisatie is een probleem. Verschillende specialisten maken zich ook zorgen over de kwaliteit van de uitstaande leningen op de Europese bankbalansen. Martin Armstrong : "Als de uitstaande leningen op marktwaarde zouden worden gewaardeerd, zou blijken dat het Europese banksysteem zo goed als insolvabel is".
Heel veel banken hebben nog een pak slechte kredieten op de balans staan. Zo heeft de Europese bankensector een bedrag van 9.000 miljard € uitgeleend aan de opkomende landen. Grondstoffen zijn voor deze naties een onmisbare bron van inkomsten. Voornoemde schuldenlast en de ineengezakte grondstoffenprijzen, samen met de sterk teruggevallen wereldhandel (groeivertraging China), maken dat die leningen een bijkomend risico vormen voor de Europese banken (lees ook hier en hier).
Typevoorbeeld van hetgeen zich afspeelt in Europa zijn de problemen van de slechte leningen ter waarde van 330 miljard € (17% van het Italiaans BBP) op de balansen van de Italiaanse banken.
Een ander gegeven dat een grote rol heeft gespeeld in de bankencrisis van 2008, is het feit dat de systeembanken te groot waren ten opzichte van hun respectievelijke economieën. Hoe is het daarmee gesteld ? Volgens een rapport van de Financial Stability Board zat er in 1990 een bedrag gelijk aan 16% van het wereld BBP op de balansen van de 10 grootste banken. In 2008 was dat gegroeid tot 40%. Momenteel bedraagt dit toch nog 26.000 miljard dollar of 35% van het globale BBP. Het 'too big to fail' - probleem is dus nog niet van de baan, ook niet in Europa.
Er zijn nog redenen om zeer bezorgd te zijn over de gezondheidstoestand van de Europese financiële sector. Zo doet de sterk gedaalde rente de rentemarge van de banken - en dus de basis van hun verdienmodel - inkrimpen. De turbulentie op de financiële markten blijft aanhouden, banken verdoezelen cijfers en veel wordt verstopt in allerlei derivatenconstructies.
Einde 2014 meende het Internationaal Monetair Fonds dat het totale bedrag van ongunstige kredieten in Europa zo'n 1.000 miljard € bedroeg. Anderen denken dat het gaat om 3.000 miljard €. De ervaren specialist Diederik Schmull sluit niet uit dat het Europese bankwezen in totaal zo'n 5.000 miljard € zou moeten afschrijven, gelijk aan 1/3 van het Europese BBP...
Anders dan in Europa, heeft men in de Verenigde Staten simultaan de financiële sector gesaneerd en geherkapitaliseerd. In Amerika is het ook gebruikelijk dat bedrijven zich financieren via uitgifte van aandelen en obligaties. In Europa gebeurt dit voornamelijk door bankfinanciering, hetgeen de Europese banken kwetsbaarder maakt.
Als men alle voorgaande gegevens op een rijtje zet, kan men moeilijk anders dan tot de conclusie komen dat een nieuwe Europese bankencrisis onvermijdelijk is. Alleen de timing daarvan is niet te voorspellen.
Vond je dit een interessant stuk ? Hou je dan niet tegen om het te delen. Alvast dank !
Geen opmerkingen:
Een reactie posten